سفارش تبلیغ
صبا ویژن

درمان بیماری روماتیسم مفصل لگن چیست

علائم و علت

بیش از یکصد نوع آرتروز، که باعث ایجاد مشکل در انجام فعالیت‌های روزمره می شود به دلیل احساس درد در مفاصل و چوب شدگی مفاصل است. روماتیسم مفصلی (RA) معمولاً بر مفاصل دست‌ها، پاها و زانوها در هر دو طرف بدن تأثیر می‌گذارد. البته آرتروز بر مفاصل دیگر مثل مفاصل ران و لگن هم اثر می‌گذارد. حدود 15 تا 20 درصد از مبتلایان به آرتروز از روماتیسم مفصلی ران یا روماتیسم لگن رنج می‌برند. اغلب افراد با پیشرفت بیماری آرتروز خود به روماتیسم مفصلی ران مبتلا شده‌اند.

در روماتیسم مفصل لگن و ران، سینوویم ها ضخیم و متورم شده و مواد شیمیایی تولید شده، باعث تخریب غضروف مفصلی شده و استخوان را می‌پوشاند. روماتیسم مفصلی غالباً دو مفصل مشابه را در دو طرف بدن در بر می‌گیرد، بنابراین مفاصل هر دو ران درگیر روماتیسم مفصلی می‌شوند.
علائم روماتیسم مفصلی لگن یا ران (RA)

علائم روماتیسم مفصلی لگن ممکن است به صورت تدریجی یا به شکل ناگهانی به وجود بیایند. شما در ابتدا هیچ دردی در ناحیه ران خود احساس نمی‌کنید اما یک روز ناگهان با احساس درد در کشاله ران و کمر از خواب بیدار می‌شوید. اگر شما دچار روماتیسم مفصلی شده باشید علائم آن را در یک یا هر دو پای خود احساس می‌کنید. ممکن است فقط مفصل شما درگیر بیماری روماتیسم مفصلی شده باشد. اگر مفاصل دیگر هم مبتلا شده باشند آنگاه با درد و چوب شدگی صبحگاهی همراه خواهد بود. با گذشت زمان علائم زیر پدید می‌آید:

    علائمی نظیر درد، چوب شدگی و تورم و التهاب
    درد راکد، احساس ناراحتی و چوب شدگی در کشاله ران، ران بیرونی یا باسن
    دردی که تا کشاله‌های ران، ران و باسن کشیده می‌شود
    دردی که با راه رفتن یا ایستادن بدتر و بیشتر می‌شود
    دردی که در هنگام صبح یا پس از مدتی نشستن یا استراحت کردن بدتر شده و با تحرک کاهش می‌یابد
    دردی که حتی در زمان استراحت وجود دارد
    قدم برداشتن به صورت لنگان لنگان
    افزایش درد و چوب شدگی در زمان انجام فعالیت های شدید
    ترک و شکستگی لگن

دلایل

علت دقیق تورم آرتروزی هنوز نامشخص است، البته مدارکی دال بر نقش داشتن عوامل ژنتیکی در پیشرفت برخی از انواع این بیماری وجود دارد.
روماتیسم مفصلی یک بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی به بدن خود بیمار حمله می‌کند. با وجود اینکه علت و درمان روماتیسم پا هنوز شناخته نشده ولی متخصصین بر این باورند که عوامل زیر می‌تواند در ایجاد این بیماری نقش داشته باشند:

    عوامل ژنتیکی
    عوامل محیطی
    هورمون‌ها

تشخیص بیماری

پزشک در مورد سوابق پزشکی و علائم بیماری از شما سئوالاتی می‌پرسد سپس معاینات فیزیکی را انجام داده و دستور انجام برخی تست‌ها تشخیصی را می‌دهد.
معاینات فیزیکی؛ در هنگام انجام معاینات پزشکی، پزشک محدوده حرکتی ران‌ها را ارزیابی می‌کند. افزایش درد در زمان انجام برخی حرکات نشانه تورم و التهاب روماتیسمی است. همچنین وی نحوه راه رفتن و لنگیدن احتمالی شما را که ممکن است بر اثر چوب شدگی مفصل ران به وجود بیاید بررسی می‌کند.
با عکس برداری به وسیله اشعه ایکس؛ عکس‌های دقیق با جزئیات چگالی اسکلتی مثل چگالی استخوان‌ها را مشخص می‌کند. عکس گرفته شده به وسیله اشعه ایکس هر گونه نازک شدگی، فررفتگی، کاهش فاصله بین مفاصل یا تجمع مایع داخل مفاصل را در مفصل ران نشان می‌دهد. پزشک با استفاده از عکس گرفته شده به وسیله اشعه ایکس علائم زیر را در مفصل ران شما بررسی می‌کند:

    نازک شدن استخوان‌های ران یا فرسوده شدن این استخوان‌ها
    از بین رفتن فاصله بین مفاصل
    تجمع مایع داخل مفصل

Untitled-2آزمایش خون

آزمایش خون مشخص می‌کند که آیا عوامل روماتیسمی (یا آنتی بادی‌های دیگر که نشان دهنده آرتروز تورمی باشد) در بدن وجود دارد.

برخی از آزمایشات دیگر که می‌تواند برای تشخیص بیماری روماتیسم مفصل لگن مفید باشد عبارتند از:

    ام – آر – آی
     سونوگرافی
     اسکن استخوان‌ها

درمان

با اینکه درمان قطعی برای درمان آرتروز تورمی وجود ندارد ولی برخی گزینه‌های درمانی برای پیشگیری از تخریب مفاصل وجود دارد. آرتروزهای تورمی غالباً به کمک یک تیم از متخصصان شامل متخصصان روماتولوژی، درمانگران طب فیزیکی و شغلی، مددکاران اجتماعی، متخصصان توانبخشی و جراحان ارتوپد درمان می‌شود.

روش‌های درمانی غیرجراحی

برنامه‌های درمانی برای مدیریت علائم روماتیسم مفصلی به میزان بیماری التهابی بستگی دارد. اغلب مردم دریافته‌اند که مجموعه‌ای ترکیبی از روش‌های درمانی به بهبودی علائم کمک بیشتری می‌کند.

داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی (NSAID)

داروهایی مثل ناپروکسن و ایبوپروفن به کاهش درد و التهاب کمک می‌کند. داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی هم بدون نسخه پزشک و هم به صورت تجویزی در دسترس بیماران قرار می‌گیرد.

کورتیکواستروئیدها

داروهایی مثل پردنیزون دارویی ضدالتهابی قوی است. این دارو به شکل قرص، تزریق و یا استعمال موضعی مستقیماً روی پوست به کار برده می‌شود.

داروهای اصلاح کننده ضد روماتیسمی (DMSRD)

این داروها با تأثیر یر سیستم ایمنی بدن بیمار باعث کند شدن پیشروی بیماری می‌شود. متروترگزات و سولفاسالازین معمولاً به عنوان داروهای اصلاح کننده ضد روماتیسمی تجویز می‌شوند.

فیزیوتراپی

تمرینات ورزشی خاص باعث افزایش محدوده حرکتی در ران‌ها و افزایش قدرت عضلات تکیه گاه مفاصل می‌شود.
به علاوه تمرینات منظم اصلاحی باعث کاهش حالت چوب شدگی و روند روبه رشد بیماری می‌شود. شنا یک ورزش خوب برای افرادی است که به اسپوندیلیت انکیلوزان که حرکت ستون فقرات را محدود می‌کند مبتلا هستند بسیار مفید است.

ابزارهای کمکی

عصا، واکر، چوبدستی و پاشنه کش های بلند می‌تواند به بیمار در انجام راحت‌تر امور روزمره خود کمک کند.

درمان به کمک عمل جراحی

اگر درمان‌های غیر جراحی باعث بهبود علائم و کاهش درد نشد پزشک به بیمار عمل جراحی را پیشنهاد می‌دهد. نوع عمل جراحی تجویزی به عوامل مختلفی بستگی دارد که عبارتند از:

     سن بیمار
     وضعیت مفصل ران
     بیماری‌های زمینه‌ای که باعث آرتروز تورمی شده ند
     پیشرفت بیماری

معمول‌ترین عمل‌های جراحی که برای بهبود آرتروز توورمی انجام می‌شوند عمل‌های تعویض مفصل ران و سینووکتومی هستند.

تعویض کل مفصل ران

پزشک استخوان و غضروف آسیب دیده را برداشته و یک مفصل مصنوعی از جنس پلاستیک یا فلز را به جای آن قرار می‌دهد تا ران‌ها بتواند به عملکرد عادی خود بپردازند. تعویض کل ران برای بیماران که به روماتیسم مفصلی یا اسپوندیلیت انکیلوزان مبتلا هستند تجویز می‌شود تا درد آنها کاهش یافته و محدوده حرکتی در ران‌ها و مفاصل آن بهبود یابد.

آرتروسکوپی ران

برای بیماران که بیماری آنها در مراحل ابتدایی است آرتروسکوپی برای کمک به کاهش درد استفاده می‌شود. آرتروسکوپی یک لوله است که به منبع روشنایی وصل شده و از طریق یک شکاف کوچک به داخل مفصل فرستاده می‌شود.

سینووکتومی

سینووکتومی برای برداشت کامل یا قسمتی از پوشش مفصل (سینوویوم) مورد استفاده قرار می‌گیرد. اگر بیماری به پوشش مفصل محدود شده و هنوز باعث تخریب غضروف مفصلی نشده باشد، این عمل مؤثر است. عموماً این عمل در مراحل اولیه بیماری روماتیسم تورمی کاربرد دارد.
پزشک در مورد انواع مختلف عمل جراحی و گزینه‌های انتخابی با شما تبادل نظر می‌کند. در مورد سئوالاتی که در مورد عمل و انتظارات پس از عمل دارید از پزشک خود اطلاعات لازم را بگیرید و در این موارد شک و تردیدی به خود راه ندهید.

دوران بهبود و ریکاوری

زمان بهبودی و بازگشت به فعالیت‌های روزمره به عوامل مختلفی از جمله سلامت عمومی و نوع عمل جراحی شما بستگی دارد. در ابتدا ممکن است شما به عصا و واکر نیاز داشته باشید. پزشک حرکات تمرینی فیزیکی را برای تقویت قدرت مفاصل ران و بهبود محدوده حرکتی به شما توصیه خواهد کرد.

تعویض مفصل لگن در دررفتگی مادرزادی ران

در قدیم توصیه می‌شد که افراد صرفاً فقط هنگامی که مفصل دردناک شد اقدام به تعویض مفصل کنید ولی امروزه چون اولاً تعویض مفصل ها کار ساده‌ای شده و دوما دیزاین و ساختار و طراحی مفصل ها بسیار بهتر شده ممنوعیت از لحاظ سنی برای تعویض مفصل لگن در سنین خیلی جوان حتی زیر 20 سال نداریم.اما باز هم اگر فردی بدون لنگش راه میرود و درد زانو ندارد و راحت است حتی اگر هردو هیپ در رفته باشد با بیمار کاری نداریم و جراحی توصیه نمی‌کنیم .

اما بیمار باید از لنگیدن پرهیز کند یعنی اگر بیمار در یک سمت دررفتگی دارد و اختلاف طول دو اندام زیادی دارد این موضوع با راه رفتن همراه با لنگش آرام آرام کل ستون فقرات را دچار آرتروز می کند که در آن صورت حتی بعد از تعویض مفصل لگن آرتروز ستون فقرات خوب نخواهد شد.

گاهی بیمار به دلایل اجتماعی یا اقتصادی مراجعه نمی کند و گاهی حتی پزشک به بیمار می گوید که فعلاً نیاز جراحی نیست و بیمار به زندگی ادامه می دهد ولی در این صورت اگر لنگش شدید باشد آرام آرام مثل هر وسیله مکانیکی دیگر مفاصل دیگر بدن مثل زانوی سمت مقابل یا زانوی همان پا یا ستون فقرات آثار خوردگی ناشی از عدم تعادل می شود و منجر به آرتروز شدید در مفاصل دیگر که حتی با تعویض مفصل لگن و مفاصل دیگر بهبود نخواهند یافت.

بنابراین همچنان اختلاف نظر در مورد زمان انجام جراحی تعویض مفصل ران افرادی که در رفتگی مادرزادی دارند وجود دارد.زمان انجام جراحی بستگی به علائم بیمار وضعیت سایر مفاصل و خود علامت اصلی و ضمناً وضع زندگی بیمار دارد.اگر بیماری سطح زندگی شهری دارد و کار سنگینی انجام نمی‌دهد و در صورتی که لنگش دارد به صلاح بیمار است که تعویض مفصل لگن انجام بدهد.
سه سوال بسیار مهم:


 پروتزی که در تعویض مفصل بیماران DDH استفاده می کنیم معمولاً پروتز خاصی است که توسط شرکت‌های محدودی تولید می شود که خوشبختانه در ایران همان محصولات وجود دارد با همان کیفیت و هیچگونه محصول فیک یا جایگزین برای این محصول وجود ندارد.

پزشکی که قرار است جراحی تعویض مفصل لگن را انجام بدهد نیاز حتمی به یک تجربه خوب و مفید دارد و این جراحی خیلی خیلی دشوار تر از تعویض مفصل های معمولی است تقریبا تمام کسانی که دررفتگی کامل مفصل لگن دارند نیاز به استئوتومی یا کوتاه کردن استخوان دارند ولی کوتاه کردن به معنی کوتاه کردن اندام نیست بلکه هر کسی که تعویض مفصل لگن انجام بدهد اغلب پا بلند میشود بنابراین کسانی که در رفتگی مادرزادی در یک طرف دارند و پا چندین سانتیمتر کوتاه تر است با تعویض مفصل اغلب پا بلند تر میشود خیلی مواقع به اندازه پای سالم مقابل و شاید یک کمی کوتاهتر از پای سالم شود.

اگر بیماری لنگش شدید دارد ولی سن خیلی کمی دارد یا با وجود سن کم درد زیادی دارد باید تعویض مفصل انجام بدهد.بعد از جراحی تعویض مفصل لگن گودی کمر به مرور زمان بهتر خواهد شد و درد سایر مفاصل اگر به علت آرتروز باشد خوب نخواهد شد ولی اگر سایر مفاصل به علت قرار گرفتن در وضعیت نامناسب دردناک بوده باشد بعد از تعویض مفصل لگن خوب خواهد شد.

خیلی اوقات تعویض مفصل لگن نیاز به این دارد که جای دیگری از بدن هم استئوتومی شود و صاف شود.

بعد از تعویض مفصل لگن در افرادی که در رفتگی مادرزادی دارند:

    توالت باید فرنگی باشد
    تا آخر عمر زندگی کارگری مثل باربری ریخته گری جوشکاری ممنوع است
    زندگی عادی فرد به صورت شهری باید ادامه پیدا کند فعالیت های عمومی و معمولی مثل راه رفتن و دویدن مجاز است
     نماز حتما روی صندلی خوانده شود

در حال حاضر این جراحی در اکثر مراکز ایران در حال انجام است تعداد در رفتگی های مادرزادی لگن که منجر به تعویض مفصل لگن می شود در ایران خیلی زیاد استبنابراین پزشکان در ایران با تجربه نسبتاً کافی این کار را انجام می دهند و در مراکز بزرگ تهران هم این جراحی به تعداد زیادی انجام شده بنابراین تجربه کافی در این زمینه وجود دارد.
تعویض مفصل لگن در بیماران در رفتگی مادر زادی لگن از نظر تکنیکال:

این جراحی از نظر تکنیکال مشکل‌تر خواهد بود و دوران نقاهت بعد از جراحی هم به نسبت تعویض مفصل معمولی طولانی تر خواهد بود و گاهی دو تا سه برابر تعویض مفصل معمولی نقاهت پیش رو خواهد بود مثلاً در یک تعویض مفصل معمولی ناشی از آرتروز اگر سه هفته تا دو ماه دوره نقاهت پیش رو داریم گاهی دو سه برابر در بیماران دررفتگی مادرزادی لگن خواهد بود.

نقاهت به این معنی که شاید عصا دست بیمار باشد و نیاز به فیزیوتراپی باشد وقتی که یک دررفتگی مادرزادی لگن  جراحی میشود نحوه قرار گیری و جایگاه عضلات خراب خواهد شد و نیاز به برگرداندن بازتوانی دارد و این موضوع چند ماه زمان لازم دارد و ضمناً کمک فیزیوتراپ باعث نتیجه گیری بهتر خواهد شد بنابراین بیماری که ابتدایی ترین سطح زندگی شهری را دارا باشد مثل میز و صندلی برای نشستن و غذا خوردن و تخت برای خوابیدن و توالت فرنگی حتما باید تعویض مفصل لگن انجام دهد.

بالا و پایین رفتن از پله بعد از تعویض مفصل به سلاح بیمار نیست به علاوه بیمارانی که به دلیل دررفتگی مادرزادی لگن  تعویض مفصل شده‌اند به طور خاص تری باید مراقبت کنند.اغلب سر استخوان افرادی که بر اثر دررفتگی مادرزادی لگن جراحی تعویض مفصل انجام دادن کوچکتر از یک حالت آرتروز است بنابراین چنین فردی پله را باید بیشتر پرهیز کند بعد از تعویض مفصل محدودیتهای فرد تا چند ماه ادامه دارد.

در افراد دررفتگی مادرزادی لگن ضمن تعویض مفصل استخوان ای که بریده شده باید جوش بخورد به طور متوسط 3 تا 4 ماه طول می‌کشد بنابراین یک دوره نقاهت نسبتاً طولانی تر از معمول را پشت سر می گذارد تعداد روزهای بستری یک فرد دررفتگی مادرزادی لگن اغلب سه تا چهار روز است و گاهی کمی بیشتر و بعد از جراحی تعویض مفصل 10 تا 20 جلسه فیزیوتراپی لازم است و گاهی کمی بیشتر.


عمر مفصل مصنوعی لگن چند سال است

مفصل مصنوعی لگن نوعی پروتز است که معمولا از دو یا چند قطعه تشکیل شده است. یک پایه که در استخوان فمور قرار می‌گیرد، یک قسمت توپی شکل که روی پایه نصب می‌شود و یک بخش فنجانی شکل که در استابولوم قرار گرفته و سطحی صاف برای قسمت توپی شکل ایجاد می‌کند. روش‌های مختلفی برای سیمان گذاری در محل اتصال مفصل مصنوعی لگن به استخوان وجود دارد. در برخی موارد برای اتصال مفصل مصنوعی لگن از سیمان گذاری استفاده نمی‌شود. در چنین مواردی باید سطح مفصل مصنوعی لگن مشابه بافت باشد. به این ترتیب امکان رشد سلول‌های استخوانی فراهم می‌شود.

موفقیت گذاشتن مفصل مصنوعی لگن به اتصال مقاوم آن به استخوان، توزیع مساوی وزن روی همه بخش‌های آن و اصطکاک پایین میان اجزای آن بستگی دارد.
مفصل مصنوعی لگن چقدر عمر می‌کند؟

معمولا مفصل مصنوعی لگن تا پایان عمر دوام دارد. اگر مفصل مصنوعی لگن 15 تا 20 سال پس از تعویض مفصل لگن دوام داشته باشد، بسیار عالی است. در مطالعات، تقریبا در 90 درصد موارد مفصل مصنوعی لگن این دوام را داشته است. البته با توجه به تنوع در نحوه زندگی و حوادث احتمالی نمی‌توان بقای آن را تضمین کرد.

عوامل مختلفی مانند تصادف، شکستگی و عفونت روی دوام مفصل مصنوعی لگن تاثیر می‌گذارند. در ادامه به مواردی اشاره کرده‌ایم که روی دوام مفصل مصنوعی لگن تاثیر بسزایی دارند:

    مهارت جراح در ایمپلنت کردن اجزای مختلف مفصل لگن
    عملکرد فنی ایمپلنت‌های مختلف
    مراقبت از خود و حفظ سلامتی بدن
    آگاهی از محدودیت‌های حرکتی پس از تعویض مفصل لگن و رعایت دقیق آن‌ها
    وزن بدن و سطح فعالیت‌های روزانه
    پرهیز از ورزش‌های سنگین و شدید

حتی پس از بهبودی کامل بعد از عمل باید برخی موارد را رعایت کنید. فعالیت‌های روزانه شما نباید شامل ورزش‌هایی با فعالیت شدید مانند بسکتبال، راکت بال، ژیمناستیک یا فعالیت‌هایی که فشار زیادی به مفصل لگن وارد می‌کنند، باشد. پیاده‌روی، گلف، شنا و دوچرخه سواری ورزش‌های مناسب و بی‌خطر برای شما هستند.


سیاه شدن سر استخوان ران

نکروز آوازکولر سر استخوان ران Avascular necrosis of the femoral head که به آن استئونکروز Osteonecrosis هم می‌گویند در زبان مردم به سیاه شدن استخوان ران یا مفصل لگن معروف است. در سیاه شدن استخوان ران به عللی خون رسانی به سر استخوان ران قطع شده و متعاقب آن این استخوان می‌میرد. استخوان مرده سختی و قدرت خود را از دست می‌دهد و در نتیجه زیر فشار وزن تنه تغییر شکل می‌دهد. به این معنی که کم کم شکل کروی آن تغییر یافته و پهن می‌شود.نکروز سر استخوان ران در بچه ها را بیماری پرتس می‌گویند. در این مقاله در مورد نکروز سر استخوان ران در بالغین بحث می‌شود.


آناتومی

 مفصل ران در ناحیه لگن از دو قسمت تشکیل شده است. یک حفره عمیق بنام استابولوم که جزئی از لگن خاصره است و یک گوی کروی به نام سر استخوان ران که در درون حفره قرار گرفته است. سطح رویی سر استخوان ران و سطح داخلی حفره استابولوم پوشیده از بافتی بنام غضروف است که موجب تسهیل حرکت دو طرف مفصل بر روی هم می‌شود.

استخوان یک بافت زنده است و حاوی سلول های به نام استئوسیت بوده که موجب رشد و استحکام آن می‌شوند. سر استخوان ران هم یک استخوان زنده بوده و استحکام آن مدیون فعالیت مداوم سلول های آن است که با نشاندن  دائم املاح کلسیم بر روی داربست استخوانی موجب حفظ استحکام آن می‌شوند.

استخوان مانند هر بافت دیگری برای زنده ماندن نیاز به اکسیژن و مواد غذایی دارد و این مواد از طریق جریان خون به آن می‌رسند. رگ هایی که خون را به سر استخوان ران می‌رسانند عمدتا از داخل و اطراف گردن استخوان ران به آن وارد می‌شوند. متاسفانه سر استخوان ران فقط همین یک مسیر خونرسانی را دارد و در صورت اختلال انتقال خون از این مسیر راه جایگزین دیگری وجود ندارد.
مکانیسم  ایجاد نکروز یا سیاه شدن سر استخوان ران

 در بیماری نکروز آوازکولر یا سیاه شدن سر استخوان ران به عللی که دقیقا بر ما مشخص نیست عملکرد عروقی که خون را به سر استخوان ران می‌رسانند دچار اشکال شده و خون به اندازه کافی به سر استخوان ران نمی‌رسد. بدنبال کاهش یا قطع خونرسانی به سر استخوان ران، سلول های آن می‌میرند. مرگ سلول ها موجب می‌شود بعد از مدتی استخوان سفتی و قوام خود را از دست داده و نرم شود.


تغییر شکل سر استخوان ران بدنبال نکروز

سر استخوان ران در مفصل ران تحت فشار نیروهای بسیار قوی قرار دارد که عمدتا بر اثر وزن بالا تنه به آن وارد میشود. سر استخوان ران در حالت عادی به راحتی این نیروها را تحمل میکند ولی وقتی استخوان ضعیف و نرم شده باشد نمیتواند این فشار ها را تحمل کند. این نیروها و فشارها بتدریج موجب تغییر شکل سر استخوان ران میشوند. سطح بالایی سر استخوان که بیشترین نیروها به آن وارد میشود بتدریج صاف و تخت شده و حالت گرد و کروی خود را از دست میدهد.

بدنبال تغییر شکل استخوان، چون یکی بودن و هماهنگی انحنای سر استخوان ران (فمور) و حفره استابولوم تغییر کرده است، حرکت این دو در ناحیه مفصل به راحتی صورت نگرفته و سایش این دو سطح ناهماهنگ آرام آرام موجب سائیدگی مفصل میشود.

در روند نکروز و مردن سر استخوان ران معمولا غضروفی که سر استخوان ران را پوشانیده هم بدون حمایت استخوان زیرین بتدریج از بین میرود و این تخریب غضروفی روند ساییدگی را شدت میدهد.
علت ها و دلایل

 هر عاملی که بتواند جریان خون سر استخوان ران را مختل کند میتواند موجب سیاه شدن سر استخوان ران شود. نکروز یا سیاه شدن سر استخوان ران به علل زیر ایجاد میشود.

مصرف کورتیکوستروئید ها یا داروهای حاوی کورتن
مصرف الکل و مواد مخدر تزریقی
دررفتگی مفصل ران یا شکستگی گردن استخوان ران
عفونت مفصل ران
عارضه درمان دررفتگی مادرزادی مفصل ران
عارضه درمان لغزش سر استخوان ران
غواصی حرفه ای به مدت طولانی
در آرتریت روماتوئید، کم خونی داسی شکل، بیماری گوشه، التهاب لوزالمعده، بیماری کرون و لوپوس

این بیماری در بسیاری اوقات دو طرفه است. پس اگر در یک مفصل دیده شد باید انتظار داشت که در مفصل ران دیگر هم یا وجود داشته باشد و یا در آینده نزدیک دیده شود.


علائم و نشانه ها

 مهمترین مشکل بیمار درد در ناحیه مفصل ران است. این درد بیشتر در جلوی مفصل ران و در ناحیه کشاله ران احساس میشود. درد در ابتدا شدت کمی داشته و فقط در حین فعالیت های شدید بدنی ایجاد میشود. با پیشرفت بیماری بیمار حتی در حین فعالیت های روزمره مانند راه رفتن معمولی هم احساس درد میکند. در حالات شدید بیماری درد دائمی شده و حتی در حال استراحت هم وجود دارد.

درد این بیماری ممکن است به پشت لگن و یا به ناحیه ران و حتی زانو هم انتشار پیدا کند.

بتدریج و با پیشرفت بیماری مفصل دچار خشکی و محدودیت حرکتی شده و بعد از مدتی بیمار لنگش هم پیدا میکند. با تغییر شکل دادن سر استخوان ران، ارتفاع سر کم شده و در نتیجه آن اندام تحتانی کوتاه میشود. این کوتاهی لنگش بیمار را باز هم بیشتر میکند. در مواردی که بیماری مدت طولانی باقی مانده است عضلات لگن و ران بیمار ضعیف و لاغر میشوند.
تشخیص

 برای تشخیص سیاه شدن سر استخوان ران پزشک ارتوپد بعد از اینکه با بیمار راجع به مشکلات وی مانند درد در ناحیه مفصل ران و محدودیت حرکت مفصل و خصوصیات آنها صحبت کرد، مفصل ران را معاینه کرده و حرکات آنرا بررسی میکند. تشخیص قطعی، معمولا با استفاده از روش های تصویر برداری مانند رادیوگرافی ساده صورت میگیرد. در رادیوگرافی ساده در ابتدا دیده میشود که تراکم سر استخوان ران کاهش میابد و بعد از گذشت چند ماه تغییر شکل سر استخوان هم دیده میشود.

در صورتیکه بیماری در مراحل ابتدایی خود باشد ممکن است رادیوگرافی لگن بیمار طبیعی بوده و هیچ مشکلی را نشان ندهد. در این موارد پزشک معالج برای تشخیص بیماری از ام آر آی استفاده میکند. حساسیت ام آر آی در تشخیص نکروز سر استخوان ران بیش از رادیوگرافی ساده بوده و میتواند بیماری را در مراحل ابتدایی آن مشخص کند.

درمان

 درمان این بیماری تقریبا همیشه عمل جراحی است.

اگر بیماری در مراحل ابتدایی کشف شود و هنوز سر استخوان ران تغییر شکل نداده باشد با انجام بعضی از روش های جراحی ممکن است بتوان خون رسانی به سر استخوان ران را مجددا برقرار کرد و از پیشرفت بیمار جلوگیری بعمل آورد. معمول ترین عمل جراحی که به این منظور انجام میشود عمل دکمپرشن Decompression سر استخوان ران است.

در این عمل جراحی، به توسط یک سر مته به قطر چند میلیمتر یک یا چند تونل را در ناحیه گردن و سر استخوان ران ایجاد میکنند. به نظر میرسد این کار موجب کاهش فشار داخل استخوان شده و درد بیمار را کاهش میدهد. همچنین ممکن است با کاهش فشار داخل استخوان، مویرگ های آن بازتر شده و خون بیشتری به سر استخوان ران برسد.

این عمل جراحی معمولا  از طریق یک شکاف کوچک در قسمت خارجی لگن صورت گرفته و پزشک جراح با هدایت رادیوگرافی کامپیوتری در اطاق عمل این تونل را در سر استخوان ران ایجاد میکند.

اگر بیماری به حدی پیشرفت کرده باشد که سر استخوان ران تغییر شکل داده باشد دیگر عمل جراحی ذکر شده نمیتواند به بیمار کمک کند، در این موارد معمولا تنها راه باقیمانده تعویض مفصل ران و استفاده از مفصل مصنوعی است. در این عمل جراحی سر استخوان ران آسیب دیده بطور کامل از بدن خارج شده و با یک سر مصنوعی جایگزین میشود.
مصرف کورتون و سیاه شدن سر استخوان ران

 کورتیکواستروئیدها که به اختصار به آنها کورتون میگویند نام عمومی برای دسته ای از داروها است که در درمان بسیاری از بیماری های روماتیسمی و خودایمنی، سرطان ها، بعد از پیوند اعضاء و بعضی بیماری های عصبی کاربرد دارد. پردنیزون، پردنیزولون، دگزامتازون و بتامتازون، تریامسینولون، دپومدرول، سولومدرول جزو این دسته دارویی هستند.

در شیمی درمانی بیماری های مبتلا به سرطان معمولا چند دارو به همراه هم برای بیمار استفاده میشود. یکی از این داروها کورتون است. در درمان حملات بیماری ام اس هم از کورتون ها برای پالس تراپی استفاده میشود. در کنترل بسیاری از بیماری های روماتیسمی مانند روماتیسم مفصلی و بیماری لوپوس یکی از داروهای مورد استفاده کورتون است.

یکی از عوارض مصرف کورتون نکروز یا سیاه شدن سر استخوان ران میباشد. علت این سیاه شدن نرسیدن خون به استخوان است ولی اینکه کورتون چگونه موجب نرسیدن خون به سر استخوان ران میشود به درستی شناخته شده نیست. کورتون ها داروهای قوی با اثرات جانبی زیادی هستند و پزشک ها معمولا در استفاده از آن احتیاط میکنند. کورتون باید فقط در بیمارانی مصرف شود که واقعا به آن احتیاج دارند و جایگزینی نداشته باشد.


آسیب سر استخوان ران بدنبال نکروز

متاسفانه بعضی افراد برای چاق شدن مبادرت به مصرف کورتون میکنند که موجب لطمات جبران ناپذیری در آنها میشود. همچنین همراه با بعضی موارد مخدر غیرقانونی ترکیبات کورتون وجود دارد.

وقتیکه بدنبال مصرف کورتون سر استخوان ران سیاه شد حتی با قطع مصرف آن، عارضه بوجود آمده بهبود نمیابد. نکروز یا سیاه شدن سر استخوان ران در ناحیه لگن موجب بروز درد و محدودیت حرکتی در مفصل ران میشود. در بعضی از بیماران این علائم ممکن است بتدریج فروکش کند ولی در اکثر بیماران سر استخوان ران تغییر شکل داده و بدنبال آن مفصل ران دچار ساییدگی و آرتروز میشود. این ارتروز پیشرونده بوده و درد بیمار بتدریج بیشتر میگردد.

در مواردی که درد لگن بیمار زیاد بوده و بیماری پیشرفت کرده باشد درمان با استفاده از تعویض مفصل ران صورت میگیرد. کلا در هر بیماری که تحت شیمی درمانی قرار گرفته و یا به علت ابتلا به بیماری های روماتیسمی و یا ام اس و یا هر بیماری دیگر کورتون دریافت کرده است و همچنین کسانی که سابقه مصرف موارد مخدر دارند باید به فکر نکروز یا سیاه شدگی سر استخوان ران بود. درد مفصل ران و درد لگن در این افراد ممکن است نشانه بروز نکروز باشد. در این بیماران برای تشخیص زود هنگام این بیماری میتوان از ام آر آی استفاده کرد.
پرسش های متداول

 نکروز یا سیاه شدن سر استخوان ران، بیماری است که در اثر نرسیدن خون به بافت استخوانی این ناحیه ایجاد میشود. این بیماری به علل مختلفی بوجود میاید ولی شایعترین آنها مصرف کورتون است. اکثر بیماران کورتون را با تجویز پزشک و برای درمان بیماری دیگری مصرف میکنند که متاسفانه گرفتار این عارضه آن میشوند.

مصرف دوزهای بالاتر کورتون و مصرف طولانی مدت آن احتمال بروز این عارضه را بیشتر میکند. البته سیاه شدن سر استخوان ران میتواند به علل دیگر مانند ضربات وارده به ناحیه لگن و شکستگی ها و دررفتگی های این ناحیه هم ایجاد گردد. بیماران مبتلا به سیاه شدگی سر استخوان ران در باره پیشرفت و گسترش احتمالی بیماری سوالاتی دارند که معمول ترین آنها عبارتند از

آیا سیاهی سر استخوان ران من بیشتر خواهد شد؟

بیماری یک دوره فعالیت و سپس یک دوره خاموشی دارد. تا زمانی که بیماری در دوره فعالیت خود است رو به پیشرفت است. متاسفانه در ابتدای بیماری نمیتوان مشخص کرد که در چه بیماری سیاه شدگی پیشرفت زیادی کرده و در کدام بیمار کمی پیشرفت میکند ولی در هر زمانی که بیماری فعال است میتواند از وضعیتی که دارد بدتر شده و پیشرفت کند. با خاموش شدن بیماری و از بین رفتن فعالیت آن، پیشرفت دیگری صورت نمیگیرد. ادامه مصرف کورتون یا الکل میتواند موجب ادامه پیشرفت بیماری گردد

آیا میتوانم از پیشرفت بیماری خود جلوگیری کنم؟

اگر بیماری در مراحل اولیه خود تشخیص داده شود ممکن است بتوان با انجام عمل جراحی دکمپرشن از پیشرفت آن جلوگیری کرد. این عمل جراحی با کاهش فشار درون استخوان موجب میشود تا خونرسانی به آن بیشتر شود.

آیا سیاهی در نواحی دیگر بدن هم بوجود میاید؟

در غالب موارد سیاه شدگی محدود به سر استخوان ران در ناحیه لگن بوده و در دیگر مفاصل و استخوان های بدن ایجاد نمیشود. البته این بیماری در بسیاری از موارد دوطرفه است. به این معنا که وقتی در یک طرف لگن دیده میشود ممکن است طرف مقابل لگن هم گرفتار شده و یا در آینده نزدیک گرفتار شود. با این حال معمولا شدت درگیری در دو طرف لگن مشابه نبوده و در یک طرف کمتر است.

آیا سیاهی در ناحیه لگن گسترش یافته و نواحی دیگر لگن هم سیاه میشود؟

خیر. سیاه شدگی در ناحیه لگن مختص به سر استخوان ران بوده و نواحی دیگر لگن سیاه نخواهد شد

آیا من فلج خواهم شد؟

سیاه شدن سر استخوان ران موجب فلجی نمیشود. این بیماری موجب درد و محدودیت حرکت و بدنبال آن لنگش میشود. این علائم ممکن است بتدریج زیاد شده و یا در همین شدتی که هست باقی بماند

آیا درد من بیشتر خواهد شد؟

اگر بیماری پیشرفت کند شدت درد و محدودیت حرکتی و لنگش بیشتر خواهد شد. در مواردی که پیشرفت بیماری متوقف میشود اگر بیماری موجب تخریب زیادی در سر استخوان ران شده باشد به علت تغییر شکلی که در آن ناحیه بوجود میاید مفصل ران دچار ساییدگی و آرتروز خواهد شد. متاسفانه آرتروز معمولا پیشرونده است. پس باید انتظار داشت تا در سالهای آینده حتی اگر خود بیماری سیاه شدگی متوقف شده باشد با این حال عارضه آن یعنی آرتروز پیشرفت کرده و به مرور زمان شدت درد و محدودیت حرکتی یا لنگش بیشتر شود.

علت های درد لگن

داخل مفصل

هر مفصل ران یک مفصل توپ و کاسه است. توپ بالای استخوان ران (femoral head) است. کاسه (acetabulum) در استخوان لگن شما قرار دارد. بافت نرم و لغزنده ای که غضروف نامیده می شود، اجازه می دهد که توپ و کاسه در هنگام حرکت شما بر روی یکدیگر سر بخورند. یک پوشش نازک (synovium) در بالای غضروف قرار دارد و کمی از مایع سینوویال (Synovial) را تولید می کند که باعث می شود مالش آسان تر شود. زردپی، رباط ها و عضلات مفصل را کامل می کنند.


آرتروز (Osteoarthritis)

این نوع "فرسودگی ناشی از اصطهلاک" نوعی از آرتروز است که بسیاری از مردم را در سن میانی تحت تأثیر قرار می دهد. غضروفی که در انتهای توپی شکل استخوان ران و در کاسه مفصل ران قرار دارد، به آهستگی درهم شکسته می شود و سبب اصطکاک بین استخوان ها می شود. فرد احساس سفتی خواهد داشت و ممکن است در ناحیه اتصال پا به بدن و در ران خود احساس دردی داشته باشد که به زانو و پشت آن انتشار می یابد. این درد اغلب پس از ورزش شدید و یا زمانی که شخص برای مدتی حرکت نمی کند، بدتر می شود.



آرتروز روماتوئید

با آرتروز روماتوئید، سیستم ایمنی به قسمت هایی از بدن شخص حمله می کند که شامل سینوویوم (Synovium) نیز می شود. این پوشش معمولی نازک شروع به ضخیم شدن و متورم شدن می کند و مواد شیمیایی را تولید می کند که به غضروفی که استخوان را پوشش می دهد آسیب می رساند و یا از بین می برد. پزشکان نمی دانند چرا این اتفاق می افتد. هنگامی که یک مفصل ران تحت تاثیر قرار می گیرد، اغلب دیگری نیز دچار آن می شود. مفصل ممکن است صدمه دیده و متورم شود و ممکن است گرما و قرمزی را در پوست آن ناحیه مشاهده کنید.


سیاتیک

بیش از حد نشستن و ورزش خیلی کم، در میان عوامل دیگر، ممکن است عصب سیاتیک، بزرگترین عصب در بدن انسان را تحریک و ملتهب کند. این عصب از پایین ستون فقرات و از طریق مفصل ران به پایین و پشت پا ادامه پیدا می کند. جایی که در زمان تحریک سیاتیک درد در آن جا احساس می شود. این درد از مفصل ران انتشار می یابد و ممکن است خفیف، شدید، بی حس کننده و یا حتی شبیه به یک شوک الکتریکی باشد.


شکستگی لگن

این یک شکستگی در قسمت بالای استخوان ران است. اگر شما جوان و سالم هستید، نیروی بسیار زیادی مانند یک تصادف جدی ماشین لازم است تا این اتفاق بیفتد. اما اگر شما بیش از 65 سال سن دارید، به خصوص اگر شما زن هستید یا استخوان های شکننده ای دارید (osteoporosis)، حتی یک سقوط کوچک ممکن است باعث ایجاد آن شود. کشاله ران و بخش بالای بیرونی ران نیز احتمالا صدمه می بینند، به خصوص هنگامی که شما سعی می کنید که مفصل را خم کنید. در یک شکستگی کامل، یک پا ممکن است کوتاهتر از دیگری به نظر برسد.



دررفتگی

این اتفاق زمانی می افتد که توپی که در بالای استخوان ران قرار دارد از کاسه لگن خارج شده است. این اتفاق معمولا به نیروی زیادی نیاز دارد، مانند زمانی که فرد از یک نردبان سقوط می کند و یا یک تصادف اتومبیل اتفاق می افتد. تمام این نیرو اغلب موجب آسیب های دیگری مانند پاره شدن بافت و شکستگی استخوان می شود و حتی می تواند به اعصاب، غضروف و عروق خونی نیز آسیب برساند. به بیمارستان بروید این بسیار دردناک است و تا زمانی که پزشک شما شروع به درمان آن نکند، نمی توانید پای خود را خیلی حرکت دهید.


دیسپلازی (Dysplasia)

در این مشکل، کاسه مفصل لگن برای این که توپ به طور کامل در داخل آن به شکل مناسبی قرار بگیرد، به اندازه کافی عمیق نیست. این شل بودن ممکن است از کمی لق بودن تا به راحتی بیرون آمدن (دررفتگی) و تا دررفتگی کامل متفاوت باشد. نوزادان ممکن است با این مشکل متولد شوند و یا ممکن است در سال اول تولد به آن دچار شوند. فرزند دختری که اولین فرزند است و نوزادی که به جای سر از پایین متولد می شود (اول پا) بیشتر دچار این مشکل می شوند. اگر پای کودک خود را به سختی خم کنید (او را قنداق کنید) نیز این مشکل را برای اوبه وجود می آورید.


بورسیت (Bursitis)

این زمانی اتفاق می افتد که کیسه های پر از مایع یا همان "بوراس"، که باعث کاهش اصطکاک بین عضلات، تاندون ها و استخوان ها می شوند، تحریک شده و متورم می شوند. این می تواند در بخش استخوانی بیرون از مفصل ران (Trochanteric Bursitis) اتفاق بیفتد، جایی که باعث درد شدید و تند می شود که به مرور زمان کاهش می یابد و از بین می رود. در موارد کمتری این مشکل در داخل رخ می دهد (Hip Bursitis)، که در آن درد در ناحیه کشاله ران ایجاد می شود. این درد ممکن است در هنگام راه رفتن، نشستن و برخواستن و یا بالا رفتن از راه پله ها، بدتر شود.


پاره شدن لبه غضروف

شما می توانید به غضروفی که در لبه استخوانی کاسه لگن است و کمک می کند تا مفصل نگاه داشته شود، آسیب برسانید. شما می توانید به طور ناگهانی در یک سقوط که موجب پیچ خوردگی و می شود و یا یک تصادف آسیب ببینید. این آسیب در عین حال می تواند به مرور زمان و حرکت مفصل ران رخ دهد. شما ممکن است احساس صدا دادن و درد در کشاله ران یا مفصل ران داشته باشید. اگر هاکی روی یخ، فوتبال آمریکایی، فوتبال یا گلف بازی کنید، احتمال بیشتری برای این بیماری پیدا خواهید کرد.


کشیدگی مفصل ران

این زمانی اتفاق می افتد که هر یک از عضلات و تاندون هایی که به حرکت مفصل ران کمک می کند، بیش از حد کشیده می شود و یا پاره می شود. (هنگامی که برای یک رباط اتفاق می افتد، "sprain" نامیده می شود.) این اتفاق می تواند بسیاری از عضلات مثل عضله خم کننده (فلکسور)، glutes، عضله دورکننده (abductors ،adductors  quadriceps و زردپی (Hamstrings) را مورد تأثیر قرار دهد. این ناحیه ممکن است متورم، تضعیف و دردناک شود، به ویژه هنگامی که از آن استفاده کنید. استراحت، یخ و تسکین دهنده های درد بدون نسخه اغلب به اندازه کافی برای بازیابی سلامتی دوباره شما کافی هستند.



درمان درد مفصل ران

این اولین قدم مناسب برای همه دردهای مفصل ران است. استراحت کنید، اما تمام جنبش ها را متوقف نکنید (که می تواند همه چیز را بدتر کند)، فقط کسانی که آسیب دیده اند. برای 20 دقیقه در هر بار یخ روی آن قرار دهید و از پارچه استفاده کنید تا پوست شما آسیب نبیند. ناحیه دردناک را با یک باند قابل ارتجاع تحت فشار قرار دهید، اما نه خیلی زیاد. اگر شاهد کبودی پوست در آن ناحیه بودید، باند را شل کنید. بخش آسیب دیده را بر روی یک بالش یا عسلی قرار دهید تا از جمع شدن خون در آنجا جلوگیری شود.


داروها

داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی یا NSAID ها اغلب برای کاهش درد و التهاب برای آرتروز و سایر مشکلاتی که در مفصل ران ایجاد درد می کنند، استفاده می شود. بیشتر به شکل قرص هستند، اما کرم ها و ژل ها نیز موجود هستند. پزشک شما می تواند به شما در درمان درد های جدی تر و مشکلات پایه ای با تجویز کورتیکواستروئیدها (corticosteroids)، ضد دردها و داروها برای درمان بیماری های خود ایمنی و التهابی کمک کند.


چه زمانی نزد پزشک برویم

اگر مراقبت در خانه درد شما را محدود نکرد، با پزشک خود ملاقات کنید. اگر یک آسیب دیدگی جدی دلیل درد شما است و یا مفصل ران شما طبیعی به نظر نمی رسد یا نمی توانید پای خود را حرکت دهید و یا وزن خود را روی آن قرار دهید، از یک فرد بخواهید تا شما را به اتاق اورژانس برساند. اگر درد شدید، تورم ناگهانی یا علامت هایی از عفونت مثل تب، لرز و پوست قرمز دارید، باید به اورژانس بروید.

تشخیص

پزشک ابتدا از شما می خواهد تا در مورد علائم و سابقه سلامت خود توضیح دهید. هر گونه سقوط یا آسیب دیدگی قبلی و همه مفاصل دیگر که باعث ناراحتی شما می شوند را برای وی شرح دهید. پزشک مفصل ران را معاینه خواهد کرد و ممکن است بررسی کند که چقدر خوب حرکت می کند (محدوده حرکت). همچنین ممکن است به آزمایش خون یا تصویربرداری، مانند اشعه ایکس یا MRI نیاز داشته باشید.


پیشگیری

بعضی از کارهایی که برای درمان درد مفصل ران کمک می کنند، ممکن است برای شما در پیشگیری از آن نیز کمک کنند. به عنوان مثال، اگر شما اضافه وزن دارید، حتی از دست دادن چند پوند از آن نیز ممکن است باعث کاهش فشار بر مفصل شود. ورزش (از پزشک خود در مورد مقدار مناسب بپرسید) نیز می تواند کمک کند. سخت نگیرید. با گرم کردن و حرکات کششی شروع کنید. وقتی که کاری آسیب زننده است، انجام آن را متوقف کنید. کفش های مناسب به پا کنید و به دنبال سطوح نرم مانند مسیرهای پیاده روی باشید و از مسیر های سختی مانند آسفالت و بتن استفاده نکنید.
درمان جراحی
در صورتیکه پزشک ارتوپد تشخیص دهد درد مفصل ران بر اثر خرابی آن ایحاد شده است معمولا برای درمان از جراحی تعویض مفصل استفاده میکند. این نوع درمان های جراحی متفاوتند. ممکن است فقط قسمتی از مفصل تعویض شود ولی معمولا همه مفصل ران با یک مفصل مصنوعی جایگزین میشود.